De Natuur is goed, want een wijze en goede God is haar oorzaak. Op wie komt dus de verantwoording voor de “verdorvenheid des mensen?” Op haar tirannen en verleiders, op de heersende klassen – men moet ze vernietigen – : dit is de logica van Rousseau. (Vergelijk ook de logica van Pascal, die het slot op de erfzonde maakt.)
Men vergelijke ook de, aan deze redenering verwante, logica van Luther. In beide gevallen wordt een voorwendsel gezocht, om een onbedwingbare zucht naar wraak, als zedelijk godsdienstige plicht in te voeren. De haat tegen de regerende klasse zoekt zich te heiligen… (De “zonde van Israël” grondslag voor de macht der priesters.)
Men vergelijke ook de, daarmee verwante, logica van Paulus. Altijd is het een zaak Gods, waarvoor deze reactionaire bewegingen optreden, een zaak van het recht, van de menselijkheid, enzovoorts. Bij Christus schijnt de jubel van het volk de oorzaak van zijn terechtstelling; een anti-priesterlijke beweging van het begin af. Zelfs bij de antisemieten is het altijd een dergelijk kunststuk: de tegenstander met morele veroordelingen te straffen en de rol der straffende gerechtigheid op zich te nemen.
…wordt een voorwendsel gezocht, om een onbedwingbare zucht naar wraak, als zedelijk godsdienstige plicht in te voeren.
…de tegenstander met morele veroordelingen te straffen en de rol der straffende gerechtigheid op zich te nemen.
Toelichting
Vergelijk deze passage met de volgende van Aldous Huxley, die schrijft:
The surest way to work up a crusade in favor of some good cause is to promise people they will have a chance of maltreating someone. To be able to destroy with good conscience, to be able to behave badly and call your bad behavior ‘righteous indignation’ — this is the height of psychological luxury, the most delicious of moral treats.
Lees verder
Noten
Uit de nagelaten fragmenten van Nietzsche.
Vertaald door: J.A. Bergmeijer.