Heraclitus van Efeze

ca. 540 v.Chr. – 480 v.Chr.

Heraclitus (ook wel: Herakleitos; Heracliet) is een presocratische filosoof uit Efeze, Ionië, een voormalige Griekse kolonie in het huidige Anatolië.

Zijn denken staat aan de basis van het westerse denken als zodanig en behoort tot de grond van onder andere de stoïcijnse filosofie, het christendom en de geschriften van het Nieuwe Testament, en het Duits idealisme.

De presocraat werd bekend als ‘de duistere’ omdat hij zijn filosofie in moeilijke, kernachtige en associatieve bewoording op schrift stelde. De tekst had een literair karakter, met ambiguïteit, alliteratie en woordspelingen. Hiermee bemoeilijkte hij opzettelijk de interpretatie. Mensen moeten, vond hij, moeite doen om zijn filosofie te begrijpen, zoals de mens moeite moet doen om de natuur te doorgronden. De stijl vult het gedachtegoed aan. Dubbelzinnigheid suggereert eenheid, paradoxen suggereren de eenheid der tegendelen, alliteratie suggereert harmonie, enzovoort.

De filosofie van Heraclitus werd bekend na diens dood en bleef van invloed in de gehele klassieke oudheid. Onder anderen Plato, Aristoteles, epicureeërs, neoplatonici en kerkvaders verwezen naar hem, maar met name de stoïcijnen namen Heraclitus’ ideeën over voor hun eschatologie. In de middeleeuwen was er weinig belangstelling. In moderne tijden was hij wel van invloed op filosofen als Friedrich Nietzsche, Martin Heidegger, dialectici als Georg Wilhelm Friedrich Hegel, en op auteurs als Jorge Luis Borges, Harry Mulisch en Hugo Claus.

Wikipedia

Op overstorm.nl zijn de volgende stukken van en over Heraclitus te vinden: