Jurassic Park, meer dan nostalgie

★★★★☆


I’ll tell you the problem with the scientific power that you’re using here: it didn’t require any discipline to attain it. You read what others had done and you took the next step. You didn’t earn the knowledge for yourselves, so you don’t take any responsibility for it. You stood on the shoulders of geniuses to accomplish something as fast as you could, and before you even knew what you had, you patented it, and packaged it, and slapped it on a plastic lunchbox, and now you’re selling it…


Laatst heb ik deze weer eens opgezet. Wat een geweldige film blijft het toch.

Dat vond ik al als kleine jongen, toen ik deze voor het eerst keek met veel familie tijdens kerst, dus het zal ook zeker een stukje nostalgie zijn dat deze film zulke warme gevoelens bij me oproept, maar iedere keer dat ik hem kijk wordt ik er opnieuw aan herinnerd dat ook op een technisch niveau deze film uitstekend in elkaar steekt.

Neem nou deze muziek, en deze scène, wat een belofte van avontuur als de hoofdpersonen aankomen in het park:


Dat is toch wat we willen in een film?

En neem nou de voorzichtige wijze waarop de dinosauriërs niet al te veel te zien zijn, en in sommige scènes zelfs volledig buiten beeld blijven, waardoor het meeste aan de verbeelding over wordt gelaten. Het is een techniek waar Spielberg bekend om staat en die we ook van Jaws kennen, waar ik deze scène zo’n goed voorbeeld van vind. Je ziet geen dinosauriërs en daar worden ze des te indrukwekkender van.


En natuurlijk de beroemde scène met het glas water:


Wat een geniale manier om met weinig middelen te laten zien dat er iets ontzettend groots in aantocht is.

Er wordt verteld dat Spielberg niet genoeg budget had om alle dino’s te laten zien, CGI is nu eenmaal duur, maar als dat werkelijk de reden is dat hij het zo heeft gedaan en niet anders, dan moeten we maar blij zijn dat hij met dergelijke tekorten te kampen had, want het resultaat is er zoveel beter op geworden.

Life… finds a way.



Maar het allerbeste aan deze film is dr. Ian Malcolm. Wat een held! Doordat hij een belangrijk karakter is, maar net niet helemaal een hoofdpersoon, kan Spielberg zich veroorloven een klein beetje over de top te gaan met hoe ontzettend de man deze chaostheoreticus is, die uitstekend gespeeld wordt door Jeff Goldblum. De hoofdpersonen, dr. Alan Grant en dr. Ellie Sattler zijn de wat drogere, minder aanstootgevende types waar de kijker zich mee kan identificeren, waarmee vergelijken Ian zich meer als een flamboyante rockster gedraagt dan de wiskundige die hij is. Zoals het karakter Indiana Jones dat op zijn eigen manier is vertegenwoordigt Ian Malcolm een soort ideaalbeeld van een wetenschapper die behalve verstandig, ook nog eens aantrekkelijk en indrukwekkend is op andere vlakken. Vrouwen vallen voor hem, leiders luisteren naar hem, en hij krijgt uiteindelijk nog gelijk ook: hij maakt chaostheorie sexy.

Your scientists were so preoccupied with whether or not they could that they didn’t stop to think if they should.


Zoals vaker het geval is bestaat deze film uit twee helften – eerst de opbouw, en dan de actie. Kijken we naar de van Ian Malcoolm in dit verhaal, dan zien we de eerste helft van de film om hem draait en om en zijn uitleg waarom het dinopark toch niet zo’n goed idee is, hoe en waar de makers van dit park precies de fout in zijn gegaan. Hoe je dinosauriërs, of het leven in zijn algemeen, helemaal niet in de hand kunt houden en controleren, en deze poging gedoemd is te falen. De tweede helft, de actie, gaat dan over de dinosauriërs zelf – en hoe belachelijk goede deze helft in elkaar steekt hoef ik nauwelijks woorden aan vuil te maken – hoe zij losbreken en het plan in het water gooien, en hoe Ian Malcolm dus eigenlijk zijn gelijk krijgt.

In de tweede helft wordt dus als het ware gedemonstreerd wat hij in de eerste helft semi-filosofisch uitlegt, bijvoorbeeld in deze lunchscène, die filosofisch gezien een hoogtepunt van de film vertegenwoordigt.


What you call discovery, I call the rape of the natural world.


Dan, als de hel eenmaal losbreekt raakt onze rockster na een heldhaftige actie uitgeschakeld en verdwijnt hij naar achtergrond, om de hoofdpersonen ann hun spannende achtervolging door dinsauriërs over te laten. Er wordt op ze gejaagd en Ian Malcolm leunt vanaf dat moment alleen maar achterover, denkend: I told you so….

Deze actiescènes zijn zoals gezegd fantastisch gemaakt. Ze vliegen voorbij. Vooral de raptors die het gebouw  binnendringen en daarmee steeds bewezen slimmer te zijn dan we aanvankelijk dachten maakt de angst die de hoofdpersonen meemaken voelbaar.


Maar ook het plot zit uitstekend in elkaar. Dennis Nedry, de slechterik van het verhaal gespeeld door Wayne Knight, bekend van Seinfeld, is een sleazeball van een karakter die door zijn hebberige onvoorzichtigheid iedereen in gevaar brengt. Hij voegt niet alleen de nodige humor aan het verhaal toe, maar de manier waarop hij de belangrijke gebeurtenissen op gang brengt geeft ook op uitstekende wijze vorm aan het plot. Niet te simpel, maar ook zeker niet te complex, een mooi verhaal met een duidelijke boodschap, die de actie van meer betekenis verschaft, zonder van die actie af te leiden.


Jurassic park is een sciencefiction film die zich afspeelt in onze eigen tijd, met prachtige symboliek over wetenschappelijk vooruitgang en al even sterke actie, met humor en nog een sprankeltje familiedrama ook. (Dr. Grant wil geen kinderen maar wordt gedwongen door omstandigheden voor kinderen te zorgen.) Deze film heeft het allemaal en vertegenwoordigt op meerdere manieren een het beste van allerlei uiteenlopende genres – een absolute klassieker en een absolute must-see, niet alleen voor liefhebbers van sciencefiction, maar voor liefhebbers van film in het algemeen. Naast zijn andere grote werken zoals A. I., Minority Report en Empire of the Sun bewijst Steven Spielberg ook met Jurassic Park een meester in zijn vak te zijn.

★★★★☆


The Lost World

En als ik dan toch bezig ben kan ik ook nog wel even iets zeggen over de de directe sequels die hier toch wel een beetje bij horen. (Jurassic World kwam weer aanzienlijk later, is al weer van een ander slag, meer een soort halve reboot dan een direct vervolg zoals deze twee, en de vervolgen daar weer op ben ik eigenlijk niet van plan om te gaan kijken.)

Ach ja, de sequels. Die zijn wel kijkbaar, maar zeker niet veel meer dan dat. Ze doen eigenlijk vooral dienst om te laten zien hoe goed het origineel eigenlijk is. De totale afwezigheid van een plot bijvoorbeeld, herinnert ons er aan hoe goed het plot is in het origineel, hoe sterk het in elkaar steekt.


In The Lost World komt Ian Malcolm terug, hij is nu de hoofdpersoon, en dat lijkt een goed teken, maar dat loopt al heel snel op een teleurstelling uit. We komen nu meer over hem te weten, maar dat is geen verbetering, want hij is in deze film slechts een schaduw van zijn oude zelf.

Roland Tembo, de jager die graag een T. rex wil neerleggen, is een leuk karakter, en qua actie was de bus scène wel grappig, en ook vind ik het prijzenswaardig wat de film probeert door:

Spoiler
de T. rex door de stad te laten rennen à la King Kong.

Sommige grappen zijn leuk, zo is een aardige easter egg een poster van een fictieve film waarin Arnold Schwarzenegger King Lear speelt .

Toch is de rest van de film vrij saai. In tegenstelling tot deel 1 sterven mensen nu bij bosjes, maar ditmaal ontbreekt alle spanning en sensatie. Het is eerder een beetje lomp.

★★☆☆☆


Jurassic Park III

En dan deel 3. Wat was ik teleurgesteld toen ik deze – ik was toen nog steeds redelijk jong – in de bioscoop zag zonder er goed en wel op voorbereid te zijn hoeveel minderwaardig sequels van goede films kunnen zijn.

Wegrennen voor dino’s, en nog meer wegrennen voor dino’s. We landen op een eiland en we gaan wegrennen voor dino’s. That’s is. Leuk voor heel eventjes, maar niet voor een hele film lang. Je hebt ook nog een plot nodig, karakters, dat soort dingen. Waar is de diepgang zoals in de gesprekken van Ian Malcolm in het origineel?

Zoals we in deel 2 Ian Malcolm te zien krijgen, wat alleen maar afdoet aan zijn karakter, zo leren we in dit deel dat dr. Grant en dr. Sattler niet langer samen zijn. Op zichzelf steekt deze verdeling waarbij de verschillende karakters ieder hun eigen vervolg krijgen erg goed in elkaar, maar geldt ook hier dat wat we over deze karakters te weten komen beter achterwege had kunnen blijven. Het is geen verbetering, ze waren beter zoals ze waren.


Wel zijn de vliegende dino’s een welkome toevoeging, en ze komen eigenlijk een beetje laat gezien het feit dat we in een van de eerste scènes in het origineel reeds leren dat dinosauriërs aan vogels verwant zijn.

Uiteindelijk is deze zoals The Lost World nog best kijkbaar, maar toch nog net een tikkeltje slechter.

★★☆☆☆


Lees verder

Noten

Lees meer over deze film op: IMDB

Bekijk deze recensie op: Gathering of Tweakers